Ngăn chặn nạn buôn lậu thuốc lá

Do đó, việc kiên quyết xử lý trách nhiệm người đứng đầu các đơn vị, địa phương để xảy ra tình trạng buôn lậu thuốc lá nghiêm trọng kéo dài, tái diễn sẽ là giải pháp mạnh, kịp thời.

Từ năm 2019, thuế tiêu thụ đặc biệt đối với thuốc lá tăng lên 75%. Theo quy luật, việc tăng thuế sẽ kéo theo tăng giá, điều này chắc chắn dẫn đến tình trạng buôn lậu thuốc lá gia tăng. Bởi hiện nay, buôn lậu thuốc lá đang trở thành thứ hàng hóa siêu lợi nhuận do "né" được 135% thuế nhập khẩu, 75% thuế tiêu thụ đặc biệt, 10% thuế giá trị gia tăng, 1,5% quỹ phòng, chống tác hại thuốc lá. Vì vậy, các đối tượng buôn lậu luôn tìm đủ mọi thủ đoạn để đưa thuốc lá lậu vào thị trường nội địa tiêu thụ. Theo Hiệp hội thuốc lá Việt Nam (VTA), thuốc lá nhập lậu đang chiếm khoảng hơn 20% thị phần trong nước, gây thất thu ngân sách nhà nước mỗi năm hơn 10 nghìn tỷ đồng. Các đối tượng vận chuyển đang ngày càng liều lĩnh, sẵn sàng chống trả, gây thương tích cho lực lượng chức năng nếu bị bắt giữ.

Trên tuyến biển, các đối tượng buôn lậu thường lợi dụng địa hình vùng biển, đêm tối để hoạt động; sử dụng các loại ghe đánh bắt hải sản, tàu chở hàng hóa để cất giấu thuốc lá điếu ngoại nhập lậu trong các khoang chứa hàng hóa hoặc để lẫn trong hàng hóa khác. Trên tuyến quốc lộ 1A, thuốc lá nhập lậu được ngụy trang, cất giấu lẫn lộn với nhiều loại hàng hóa trên xe khách, xe tải, xe container,... Riêng đường Mộc Bài (Tây Ninh) trên quốc lộ 22, thuốc lá nhập lậu được các đối tượng vận chuyển bằng xe buýt, số lượng nhỏ lẻ mỗi lần từ 80 bao đến 140 bao để tránh bị xử lý hình sự. Còn với khu vực biên giới Tây Nam, nơi từ lâu luôn được xem là điểm nóng buôn lậu thuốc lá, các đối tượng thường tập kết hàng hóa tại nhà dân, kho hàng sát biên giới bên nước bạn. Lợi dụng đêm tối hay thời điểm lực lượng chức năng giao ca, các đối tượng chia nhỏ hàng hóa, nhét vào bao tải, thùng nước rồi chất lên xe máy, xuồng "độ chế" có tốc độ lớn để vận chuyển qua biên giới vào nước ta. Thuốc lá nhập lậu thường được cất giấu ở một điểm khác, chỉ khi có người mua mới lấy giao trực tiếp.

Theo thống kê của Tổng cục Quản lý thị trường, trong năm 2021, lực lượng quản lý thị trường cả nước đã kiểm tra 1.800 vụ, xử lý hơn 1.300 vụ việc về buôn bán, vận chuyển, tàng trữ trái phép thuốc lá điếu, xì gà, thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng; chuyển xử lý hình sự 12 vụ, tổng số tiền xử phạt vi phạm hành chính hơn 6,4 tỷ đồng. Tổng cục trưởng Quản lý thị trường (Bộ Công thương) Trần Hữu Linh khẳng định, tình trạng buôn lậu thuốc lá vẫn diễn biến phức tạp trong thời gian gần đây trước hết do nhu cầu của thị trường nội địa. Bên cạnh đó, thuốc lá nhập lậu có giá rẻ, đem lại lợi nhuận rất cao, còn một nguyên nhân nữa là mức sống dân cư ở các địa bàn điểm nóng khá thấp khiến họ sẵn sàng tham gia vận chuyển thuốc lá lậu. Do đó, thời gian tới, xác định đấu tranh chống buôn lậu thuốc lá là một trong những nhiệm vụ chính trị quan trọng, thường xuyên của ngành, đồng thời, sẽ phối hợp chặt chẽ với các lực lượng khác như: bộ đội biên phòng, hải quan và làm rõ hơn vai trò của từng lực lượng chứ không cần có lực lượng riêng cho công tác chống buôn lậu mặt hàng này.

Chủ tịch VTA Hồ Lê Nghĩa cho rằng, khi Bộ luật Hình sự được sửa đổi, bổ sung một số điều có hiệu lực từ ngày 1/1/2018 đã quy định rất cụ thể hành vi buôn lậu từ 1.500 bao thuốc lá điếu nhập lậu trở lên sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Lợi dụng "khe hở" này, nhiều đối tượng buôn lậu đã xé lẻ các kiện hàng thuốc lá, hoặc nhiều vụ khi bắt giữ kiểm tra thì chỉ có 1.499 bao, do đó chỉ bị xử lý hành chính ở mức 100 triệu đồng. Chính vì vậy, các bộ, ngành liên quan cần rà soát, nghiên cứu, ban hành các thông tư hướng dẫn chi tiết, cụ thể trong việc xử lý vi phạm nhằm bịt những kẽ hở, không để cho các đối tượng buôn lậu thuốc lá lợi dụng, đồng thời, cần tiếp tục nâng cao vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu trong việc kiểm tra, xử lý các ổ nhóm, đối tượng buôn lậu thuốc lá nổi cộm để ngăn chặn hiệu quả hành vi buôn lậu thuốc lá.